Hak gaspına neden olacağı tenkitleriyle gündeme gelen kentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek maddeleşti. Maddeyle ilgili tartışmalar sürerken Kent Plancısı ve İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce, toplumsal medya hesabından paylaşımda bulundu.
Kentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi konusunda kaygıları olduğuna vurgu yapan Gökce, münasebetlerini toplumsal medya platformu X’te açıkladı. Gökce’nin toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşım şu halde:
“Yeni kentsel dönüşüm yasası hakkında vatandaşlarımızın dert ve tasaları var.
Halkımız meskenlerine el konulacağını ve kent sürgününe dönüştürüleceğini düşünüyor.
Bu tasaların da haklı münasebetleri var.
“Mevcut süratle 6 milyon yapının dönüştürülmesi için 35 sene gerekiyor”
Kentsel Dönüşüm Yasası 2012 yılında yürürlüğe girdi. TBMM raporuna nazaran bugüne kadar 2 milyon 200 bin bağımsız kısım dönüştürüldü. Halbuki dönüştürülmesi gereken bağımsız kısım sayısı bunun 3 katı. Mevcut süratle 6 milyon yapının dönüştürülmesi için 35 sene gerekiyor.
İstanbul’da 6306 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar 69 adet Riskli Alan, 152 adet Rezerv Yapı Alanı ve yaklaşık 84.000 adet Riskli Yapı ilan edildiğini görüyoruz.
“11 yılda dönüşen bina sayısı yalnızca 84 bin”
İstanbul’da 1 milyon 200 bin bina var. Bunlardan 800 bini 2000 yılı öncesi yapılmış. 11 yılda dönüşen bina sayısı yalnızca 84 bin.
Neden? Zira 10 yıllık 6306 sayılı Kanun’un uygulama karnesi iç açıcı değil!
1. Kentsel dönüşüm yasası gayesine uygun uygulanmadı, şahıslara, bireylere, zümrelere ve kümelere yeşil alanların, askeri alanların imara açılması gibisi yollarla rant aktarma aracı olarak kullanıldı.
2. Kentsel dönüşümün rant odaklı ele alınması nedeniyle büyükşehirlerde ve bilhassa İstanbul’da kent sürgünleri yaratıldı.
3. Vatandaş da bu tabloya bakarak Rezerv Alan tarifinin meskun alanlara genişletilmesinden endişeleniyor. Bu nedenle vatandaşlar mevcut yasaya güvenmiyor. Hükümet benim konutuma el koyacak beni de kentin çeperlerine sürecek diyor.
“Yasa, kiracılarla ilgili hiçbir düzenleme getirmiyor”
Yasanın,
Geliştirdiğimiz ve deneyimlediğimiz süratli tarama formülü ile 6306’ya nazaran yapılacak tespit öncesi bir prosedür eklenmediği, riskin derecelendirilmediği,
Kiracıları yok saydığı ve kiracılarla ilgili hiçbir düzenleme getirmediği,
Yapıların kısmen yada yenilikçi tekniklerle güçlendirmesiyle ilgili bir düzenleme içermediği,
Yapı kayıt dokümanlı yapıların tekrar yapılması ve güçlendirilmesi konusunu ihmal edip, tahlilsiz bıraktığı,
Kültür varlıklarındaki yenileme ve bu binaların ihya edilmesi, onarılması, güçlendirilmesi ve zelzele riski karşısında nasıl ayakta kalacakları konusunda eksiklikleri gündeme almadığı,
Riskli yapıların en çok bulunduğu yapı stoklarını ve bilhassa kaçak yapıların akıbetinin ne olacağına dair kelamı olmadığı,
Bununla birlikte teklife nazaran riskli yapı tespiti ve tahliyesi yapılırken maliklerin mülke el konulma kaygılarını doğurduğu anlaşılmaktadır.
“Lüks konut üretmenin ve kent rantı transferinin yeni bir enstrümanı”
Oysa tüm süreçlerde yurttaşların teşvik ve ikna edilmesi en sağlıklı yoldur.
Yasa iştirakçi, şeffaf, kent ve insan odaklı, lokal idarelerin bilgisi, deneyimi ve kabiliyetini de içine alan, merkezi hükümeti tek aktör olarak konumlandırmayan bir biçimde yapılmalıydı.
Ne yazık ki mevcut haliyle yasa lüks konut üretmenin ve kent rantı transferinin yeni bir enstrümanı olmaktan öteye gidemiyor.
Şehirlerimiz ise hala zelzele ve afetlere karşı direnç kazanmayı bekliyor.”
