Ertuğrul Özkök | Vaktin Ruhu
Geçen hafta birinci sayısı çıkan “The Arka Newpaper” gazetesini çok beğendim.
Yapan arkadaşları kutluyorum. Gazetede yer alan haberlerin çabucak hepsi çok ilgi cazibeli. Mülakatı yapan Çağla Meknuze Kırant’ı da kutluyorum.
Gazetede Cem Yılmaz ve son sineması “Do Not Disturb” oyuncuları ile yapılmış çok hoş bir mülakat var.
Bu mülakatta çok farklı bir Cem Yılmaz görüyoruz.
Felsefi, ruhsal ve sosyolojik yanı ağır basan bir Cem Yılmaz bu. Zati sinemaya hakim olan bu yeni entellektüel yanı çok farklı.
Bu mülakatta Cem Yılmaz’ın söylediği kimi kelamlar; bence hepimize kimi mevzularda önemli bir tartışma platformu açıyor.
O nedenle o kısımları sizinle paylaşmak istiyorum.
Hangi Cem’i daha çok seviyorsunuz? Ayzek’i mi; Müslüm Duralmaz’ı mı?
Tabi ki soruların merkezinde Karakomik sinemalarda başlayan “Ayzek” tipi var.
Şunu itiraf edelim; çoğumuz Cem Yılmaz’ı daima “matrak” rollerde görmek için gidiyoruz sinemalarına.
İdeal tipimiz de “Organize İşler”deki golfçu mafya babası Müslüm Duralmaz…
Çok sevdik o karakteri.
Ayzek ise trajik ve sıkıcı bir karakter. Çok sıradan.
Öyle matrak bir yanı falan da yok.
Öyleyse niçin Cem Yılmaz, artık kendini Ayzek’e, o komik mafya babasından daha yakın hissediyor?
Tabi bu soru bizi asıl ötekisine getiriyor…
Cem Yılmaz kimdir?
Çok sevilecek mi, yoksa çok nefret edilecek bir gerçek karakter mi?
İşte bu soruya yanıtı…
İnsanların bu adamla ilgili hisleri beni şaşırttı
Cem Yılmaz mülakatta anlatıyor:
“İnsanların Ayzek’le ilgili hisleri beni şaşırttı. Biri dedi ki; ‘Nefret ediyorum bu adamdan.’ Öteki diyor ki; ‘Çok acıyorum bu adama’…”
Allah Allah tıpkı benim üzere…
Benim de mesela ne kadar sevenim var. Hayatımın meşhur olmadığım kısmı daha kısa. Ben 50 yaşımdayım, 30 yıldır tanınıyorum. Gerisi 20 sene aile içinde.
Meşhur olduğum müddet daha çok hayatımda.
Dolayısıyla kahraman mıyız? Yoksa tam dayaklık mıyız? O açıdan çok benzeşiyoruz.
Bence müktemmel bir saptama…
Öyleyse gelin mülakata bir orta verip, bunun üzerinde biraz konuşalım.
*****
CMYLMZ’den iktisat dersleri 1: File iktisadının trajik bölümü
The Arka Newspaper gazetesi muharriri soruyor…
Cem Yılmaz şuna reaksiyon vermedi, buna reaksiyon vermedi” deniyor…
Cem’in yanıtı şu:
“Sadece reaksiyon değil, lifestyle olarak da… Daima hoş anları paylaşmamız bekleniyor. Artık benim hoş anlarımın kimilerinin paylaşılmayacak tonda olduğunu kendim idrak etmem lazım. Ne gerer var ki her şeyi paylaşmaya? Ortada bir iş yokken herkes krema sıkıyor. Çilek var. Süsler var filan. Lakin pasta yok. Eşeliyorsun falan pasta yok. Artık her şey içeriğe dönüştü. ‘Ben içerik üreticisiyim.’ Ne ulan içerik üreticisi? Bana diyor ki ‘Sen içerik üretemiyorsun.’ Nasıl? Bir sürü kabiliyetli insan var. Samimi söylüyorum ben karikatürle bir arada 32 yıldır bu işle uğraşıyorum. Bu türlü bir mesaiyi benim bedenim kaldıramaz. Her gün görüntü çekilir mi? Bunu söyleyince yaşlı bir amcaya dönüşüyorsun. Halbuki bilmediğimiz bir şey yok. Bu sadeci sevinç iktisadı yaratıyor. Glam iktisadı yani…”
CMYLMZ’den iktisat dersleri 2: Sevinç ve glam ekonomisinin yükselişi
“Glam” sözünü birinci kere işitiyordum. Baktım “ışıltı” demekmiş. Makyaj lisanında ise, “Kusursuz bir cilt manzarası, çarpıcı bakışlar, etkileyici dudaklar” manasına geliyormuş.
Demek ki toplumsal medya paylaşımlarını “Makyajlı bir cazibe” olarak yorumluyor.
İkisi de enteresan kavramlar.
Ancak makyajlı bir cilt ve etkileyici dudaklarla ilgili çekebiliyoruz.
Malasef hayatımızı file enflasyonu değil, glam enflasyonu daha çok yönlendiriyor.
Kim bilir, tahminen de böylesi daha iyi…
“Memleketin epey problemi varken” bunun dışında kalabilenler fakat bugünün siyasetinden tam anlayabilir.
Cem Yılmaz iktisadına burada son verip, yeni felsefi yanına geçelim…
*****
Eleştirilere karşılık: Bana dağda derviş ol diyorsunuz; ben dağda değilim ki
Mülakatın en anlayamadığım kısmı ise şu:
“İnsan hayatı daima aksiyonla tanımlanıyor, halbuki insan hayatı tepkiyle manalı bir şeydir. Denir ya, ‘hayır’ dediğin projeler seni sen yapar. Bu ne demek? Bir tepki tanımlaması. Lakin ortada bir şey yokken durduk yere insanları bir şeye kışkırtmanın ne kadar tehlikeli bir şey olduğundan bahsediyoruz hepimiz. Şöyle yap, bu türlü yap. Ne vakit? Nerede? Ne için? Ne gerek varken? Tepkisi kolay bir şey zannediyorlar. Tepki aslında hareket kabiliyeti manasına gelir. Sizin aksiyonunuz da başkaldırınız da tepki yaratacak. Ben acayip biriyim ve değilsinle dolacak etrafın. Bunu hiç söylemiyorlar. ‘Ben kendi kararlarını kendi veren bir insanım’ diyorsun apansızın şirketin ortasında. İşveren da diyor ki; ‘Aa meczup galiba.’ Etrafından haberdar olsun insan demek öteki bir şey, sen etrafına aldırma şekerim, gazla demek öbür bir şey. Dağda dervişlik öneriyorlar, biz dağda değiliz ki…”
Filmin yeni kahramanı modifiye edilmiş oğlan
Dayaklık yanımızı gördük… Öyleyse hayat kendi sinemamızı kime bırakacağız? Kahramana mı…
Yine Cem konuşuyor:
“Film kahramanlara bırakılacak bir şey değil. Birazcık kendi adalet duygun devreye giriyor. Şöyle yapsa da tahminen insanlara küçük bir ilham kaynağı olur. Biri bu türlü dese de güya bu türlü bir adam varmışcasına his gelişir. Beşerler diyor ki; ‘Etkilendiği sinemalarla ilgili, karakterler güya yan odadan çıkmış üzere sıcacık.’ Yok o denli bir şey. Karakterler bir emel uğruna birazcık modifiyeye uğramazsa hiçbir sinema seyredilmez.”
Popülist siyasetin dümdüz ettiği dimağımızı lakin modifiye edilmiş kahramanlar tekrar yanlışsız yola sokabilir.
Hürriyet’te 20 yıl boyunca dayaklık yanımla çalıştım
Bu mülakattan sonra biraz da kendime döneyim.
Son 10 yılda daima “Ben siyasetten anlamam” dedim.
“Yetmiş altı yaşımdayım, 1969 yılından beri oy verdiğim hiçbir parti iktidara gelmedi” diye yazdım.
“İyi de siyasetten anlamaz halinle Hürriyet üzere Türkiye’nin en büyük gazetesini nasıl yönettin” diye soruyorlar.
Cevabı işte bu mülakatta…
Dayaklık yanımla… Nefret edilmeyi göze alan tarafımla…
Çünkü lakin o yanımla değiştirebildim Bab- ı Ali denilen kemik torbasının betonlaşlaşmış kalıplarını…
*****
Türkiye’nin en sevilmeyen insanı tabuttan çıktı mı?
Madem nefretten açıldı, dayaklık insanlardan kelam ediyoruz…
Bu ülkede “Nefretin sembolü kimdir” sorusunu da soralım.
Bence akla gelecek birinci isimlerden biri ROK’dur…
Yani Rasim Ozan Kütahyalı…
Dün akşam onun Flu TV’de İlker Canikligil’in sorularını yanıtladığı Youtube yayınını izledim.
Baktım üçüncü gün hala Görüntü Trend’de birinci üç ortasında. O ana kadar 250 bin kişi izlemiş.
Canikligil mukalaka şu cümleyle başlıyor:
“Şimdi Türkiye’nin en sevilmeyen insanı ile konuşacağız…”
Rasim Ozan hiç alınmıyor bu cümleden…
Sadece “Üç yıldır tabuttaydım, ancak artık çıktım. Unutma ki ben çok genç yaşımdan beri daima bu ülkenin gündemindeyim. Beyaz Spor programım 13 yıldır kesintisiz devam ediyor. Beni çok seven de var… Bilhassa 15-21 yaş jenerasyonu seviyor beni…” diyor.
Türkiye’nin en sevilmeyen insanı ROK’mu yoksa O’mu?
Bu soruya ben de çok sık muhatap oluyorum.
Hangi programa çıksam, şu soruluyor:
“Çok nefret edeniniz var. Bu nefretle nasıl yaşayabiliyorsunuz?”
Benim karşılığım daima şu oluyor:
“Bu ülkede kim kimden nefret etmiyor ki…. Kutuplaşmanın bir sonucu da bu. Size nasıl katlanabileceğinizi anlatayım. Şöyle düşünün; tekrar de bu ülkenin en nefret edilen insanı ben değilim. Benden daha çok nefret edilen bir insan daha var…”
Kim diye sorararlarsa şu karşılığı verin:
“Ülkenin Cumhurbaşkanı. Ülkenin yüzde 50’si ondan nefret ediyor…”
Neticede ben bir müellifim ve benden nefret eden insan sayısı asla onunkine yetişemez.
Amaaa….
Ya halkın öteki yüzde 50’si… O yüzde 50 ne hissediyor?
Halkın öteki yüzde 50’si de Erdoğan’a hayran. Ortalarında tapanlar var.
Şimdi söyleyin hangi halinizle yaşıyorsunuz?
En büyük nefret nesnesi olan sizle mi…
En büyük hayranlık nesnesi olan sizle mi…
Bence her ikisiyle de…
Her iki yanımızı da seviyoruz ve her iki halimizden de memnunuz…
Yani Cem Yılmaz’ın deyişiyle “kahraman” yanımız da biziz, “dayaklık olan” olan da…
ROK o programda neler dedi neler…
Ne var ki, geldiğim yaşta hayatın bana öğrettiği çok kıymetli bir şey var.
Bir şeyleri değiştirmek istiyorsanız, nefret edilmeyi, dayaklık olmayı göze alacaksınız.
Şimdi pek çoğunuzun yansısını göze alarak söyleyeceğim.
Rasim Ozan’ın o konuşmasını çok büyük bir ilgiyle izledim.
Çok radikal şeyler söyledi.
(*) “Ergenekon diye bir örgüt yoktu. Hayali bir örgüttü” dedi mesela…
(*) “Bu hayali örgüt, askeri vesayeti yıkmak için uyduruldu” dedi
Daha da radikal bir şey söyledi:
(*) “Bugün islamcı, milliyetçi ve ulusalcı kesim tıpkı cephe içinde ve bilerek yahut bilmeyerek Erdoğan’ı destekliyor” dedi.
(*) “Erdoğan bugün Meis Adası’nı almaya kalksa ne islamcısı, ne milliyetçisi ne ulusalcısı bir şey der. Hepsi alkışlar” dedi.
(*) “Gezi Parkı olayları FETÖ2cü polislerin kışkırtmasıyla, temiz bir hareket olarak başladı. O olaylarda ölen çocukların bröveleri o parka konulmalı. Lakin bilelim ki Seyahat Olayları Erdoğan’ın daha da güçlenmesi sonucunu verdi.”
(*) “Aydın Doğan’ın medyadan ayrılması Türkiye için hiç uygun olmadı” dedi
Evet, bunları söyledi…
“Sakın bana o adamdan bahsetme döverim seni”
“Dedi lakin hiç bir manası yok. Geçmişte neler demişti ” deyip ona vurmaya devam edebilirsiniz…
Ben de çıkıp, “Ona birinci taşı içinizde en günahsız olanınız atsın” dersem, inanın bu ülkede ne köşe müellifi, ne konuşan baş kalır…
Hem de birinci gidenler, kendilerini yıllardır “En dürüst gazeteci benim, en cesuru benim” diye tanıtanlar olur…
O nedenle göğsünüzü yumruklamaya bir kaç dakika orta verin, şöyle sakin bir başla izleyin.
Söylediklerinde gerçek hissesi yok mu?
Bugün bunları söylemenin manası nedir?
Kahramanlık mı?
Dayaklık mı?
Rasim Ozan, “Ben bunları söyleyebilmek için artık meczupluğu oynamaya karar verdim. Zira bu ülkede artık bunları diğer bir kimlikle söyleyebilme imkanı yok” demeye getirdi.
Siyasetten anladığını söyleyenler periyodu bitti; Zizek’lere gereksinim var
Belki şaşıracaksınız lakin onu dinlerken biraz çılgın Sloven felsefeci “Zizek” karakteri gördüm.
Bir de şunu düşündüm.
Bu ülkenin bugün “dayaklık” olmayı, “nefret nesnesi haline gelmeyi” göze alan çılgın insanlara gereksinimi var.
Tıpkı, Marcuse’in 1960”lı yıllarda dediği üzere, “tek boyutlu hale” gelmiş yanınızı düzeltme işi yalnızca kenarda kalmış insanların sağlayabileceği bir ruh hali kurtarabilir bizi…
Nefret edilmeyi, yerden yere vurulmayı, dışlanmayı göze alacak beşerler yani…
Çünkü artık “makulun” dükkanına uğrayan kalmadı.
Neşe enflasyonu bütün makul fiyatlı vitrinleri tarumar etti…
*****
Rahatladım… Demek ki “osurma” olayının kitabın kıymetini düşürme riski yokmuş
Geçen hafta Gündüz Vassaf’ın son kitabı ile ilgili yazımı yazarken kaygılanmıştım.
Çünkü kitapta Gündüz Vassaf’ın kilisede Caravaggio tablolarını seyrederken gürültü çıkaran turistleri kaçırmak için gaz çıkarttığını yazmıştım.
Kitabı çok beğenmiştim, bu ilgi cazibeli kısmı yazarken, “Acaba kitap artık daima bu gaz çıkarma olayı ile mi anılacak” diye sormuştum.
Çünkü bu kadar beğendiğim bir kitabın bununla hatırlanmasını istemezdim.
Geçen hafta birinci sayısı çıkan “The Arka Newspaper Türkiye” isimli sanat gazetesini okurken içim rahatladı.
Gazetenin kitap kısmında Selin Ongan’ın çok hoş bir yazısını okudum.
“Gündüz’ün İsyanı Caravaggio” başlıklı yazısında o da kitabı çok beğendiğini anlatıyor.
Yazının bir kısmını motamot aktarıyorum:
“Britney Spears, Carl Orff, Zeki Müren ve Verdi’yi fakat Gündüz Vassaf buluşturabilir. Caravaggio ile ortasına giren yaşlı turistleri oturduğu yerden resme yayılan osuruğunun kokusuyla kim dağıtır? Yeniden o yazar…”
Bu satırları, baştan sona en üst seviye sanatla ilgili bir mecmuada de okuyunca rahatladım.
Üzerimden büyük bir yük kalktı.
Demek ki gaz çıkarma olayının kitabın kıymetini etkileme riski yokmuş.
