Kalabalık yerlerde bulunmayı istemeyen yahut otelde konaklamayı tercih etmeyenlerin tatil anlayışındaki değişiklik, son yıllarda günlük konut kiralama yolunu yaygınlaştırdı. Tatil maliyetini düşürmek isteyenlerin de tercihi ile günlük kiralanan mesken sayısı, süratle arttı. Mesken sahiplerinin yüksek kar beklentisi ile konutunu günlük kiraya vermesi, emlak bölümünü olumsuz etkiledi. Antalya’da pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı sonrası mesken kiraları, 8 kat arttı. Kira fiyatlarındaki artışın yanı sıra kentte mesken sahibi-kiracı uyuşmazlığı, konut stoku kasveti problemleri oluştu.
‘KORSAN” EMLAKÇI SAYISI SÜRATLE ARTTI
Kira fiyatlarındaki yükseliş sonrası kimi mesken sahipleri yaşadığı konutta kullanmadığı odayı, kimileri kullanmadığı konutu, kimileri da kiraladığı konutu diğerlerine gündelik fiyata kiralamaya başladı. Konut fiyatlarındaki hareketlilik, emlak dalını de olumsuz etkiledi. Emlakçıların kiralık konut arayanlara konut temin etmekte zorlandığı süreçte, “ayakçı” diye tabir edilen yetkisiz bireyler, emlakçılık faaliyetine başladı. Son yıllarda “korsan” emlakçı sayısının süratle arttığı kentte “ayakçı” diye tabir edilen kiralama sürecinde mesken sahibi ile kiracıya aracılık eden bireylerin faaliyetleri de çoğaldı. Rusya- Ukrayna savaşı sonrası konut satın alan yabancı sayısının arttığı Antalya’da, konutunu turizm gayeli kiralayan, emlakçılık yahut yatırım danışmanlığı faaliyeti yürüten yabancı sayısı da süratle arttı.
‘BUNLAR VERGİ ÖDEMEDEN ÇALIŞIYOR’
Antalya Emlakçılar, Oto Galericileri, İş Takipçileri Odası Lideri İsmail Çağlar, kentte odaya kayıtlı 6 bin esnaf olduğunu belirterek, “3 bin civarında yabancı olmak üzere yaklaşık 15 bin “ayakçı” diye tabir edilen satış ve kiralamalarda aracılık yapan var. Bunlar kendi ortalarında toplumsal medya ağıyla alışveriş yapıyor. Dolandırıcılık, kandırma üzere hususlarda her gün 20-30 şikayet alıyoruz. Şikayet edilen şahısları incelediğimizde odamıza ve maliyeye kayıtlı olmadığını görüyoruz. Yasal düzenlemenin olmaması nedeniyle kayıt dışı iktisat oluştu. Herkes vergisini ödemeli. Bunlar vergi ödemeden çalışıyor. 1 Ocak’tan itibaren uygulanacak yasa, kayıt dışı ekonomiyi önleyecektir. Denetleme yapılması lazım. Kayıt dışı iktisadın engellenmesi ve güvenlik açısından maddeyi çok değerli buluyorum” diye konuştu.
‘KİRALIK MESKEN FİYATLARI 4 KAT ARTTI’
Tüketiciler Birliği Antalya Şube Lideri Neşet Gündüz de pandemi, Rusya- Ukrayna savaşı, sarsıntı üzere nedenlerle kiralık mesken fiyatlarının arttığı Türkiye’de, 110 bin civarında meskenin günlük kiralık olarak kullanıldığını söyledi. Son 2 yılda günlük kiralık mesken arzının yüzde 97 arttığı Türkiye’de, büyükşehirler ve turizm faaliyetleriyle öne çıkan kentlerde, bu modelin kısa müddetli seyahat yahut tatil için alternatif olduğuna değinen Gündüz, bu süreçte kiralık mesken fiyatlarının 4 kat arttığına dikkati çekti.
EMLAK VE TURİZM KESİMİ ETKİLENDİ
Günübirlik konut kiralama yolu nedeniyle kiralık konut stokunun azaldığı, komşuluk alakaları, mesken sahibi-kiracı uyuşmazlığı, meskeni kiralayanın diğerine kiralaması üzere meseleler yaşandığını anlatan Gündüz, bu yolla konaklama biçiminin turizm kesiminde de yeni bir iş modeli oluşturduğunu söz etti. Gündüz, konut sahiplerinin yüksek kar beklentisi ile konutlarını günübirlik kiralamasının turizmde kayıt dışı iktisada, emlak bölümünde yetkisiz şahısların sayısının artmasına neden olduğunu vurguladı. Gündüz, konut satın alan yabancıların da meskenleri kendi ülke vatandaşlarına kiralamasının, birtakım bölgelerde kiralık mesken fiyatlarını artırdığını söyledi.
İZİN EVRAKI İÇİN 15 GÜN SÜRE
Günübirlik konut kiralama sisteminin yaygınlaşması ile yaşanan meselelerin tahlili için yasal düzenleme yapıldığını kaydeden Gündüz, konutların turizm gayeli kiralanmasına yönelik kanunun 1 Ocak 2024’ten itibaren uygulanacağını belirtti. Kanun hakkında bilgi veren Gündüz, “Konutların turizm hedefli kiralanabilmesi için turizm hedefli kiralama kontratı yapılmadan evvel müsaade dokümanı alınması gerekecek. Müsaade evrakı bulunmaksızın turizm maksatlı kiralanan konutları kiraya verenlere, kiralama yapılan her bir konut için 100 bin lira idari para cezası uygulanacak ve müsaade evrakı alarak faaliyette bulunabilmesi için 15 gün müddet verilecek. Bu müddet sonunda müsaade evrakı alınmaksızın turizm hedefli kiralama faaliyetine devam edenlere 500 bin lira idari para cezası uygulanacak ve müsaade evrakı alarak faaliyette bulunabilmesi için bir kere daha 15 günlük vakit tanınacak” dedi.
4 KEREDEN FAZLA KİRAYA 1 MİLYON LİRA CEZA
Gündüz, şöyle devam etti:
“İzin dokümanı sahibinden kiraladığı turizm emelli konutu, kendi ve hesabına üçüncü şahıslara kiraya verenler hakkında her bir mukavele için 100 bin lira idari para cezası uygulanacak. Kendi ismine mesken olarak kullanmak maksadıyla kiraladığı konutu, turizm emelli kiraya verenler ile müsaade dokümanı olmayan konutların turizm maksatlı kiralanmasına aracılık edenler hakkında, her bir kontrat için 100 bin lira idari para cezası verilecek. Müsaade evrakı bulunmaksızın turizm maksatlı kiralama faaliyetlerine devam edenler ile her kezinde 100 günden fazla vadeli kira kontratı yapmasına karşın birinci kontrat tarihinden itibaren 1 yıl içinde tıpkı konutu 4 kereden fazla kiraya verenler hakkında 1 milyon lira idari para cezası verilecek.”
