Prof. Dr. İlber Ortaylı, mescide çevrildikten sonra ziyaretçi sayısı artan Ayasofya için birtakım ikazlarda bulundu. “Yoğun ziyaretçi vaziyeti kabul edilemez” diyen Ortaylı, “Ayasofya herkesin elini kolu sallayarak geçeceği bir yol değildir. Çünkü altındaki dehlizler, atık ve nem sularını taşıyacak suyolları, havalandırma sistemi bu kadar ziyaretçiyi taşıyacak güçte değil” dedi.
“Ayasofya, Müzeler Genel Müdürlüğü için bir gelir kapısı olamaz” diyerek sitem eden Prof. Ortaylı, “Ziyaretçi sayısına acil müdahale gerekir” davetinde bulundu. Ortaylı, “Ayasofya’da gündelik hayatın içinde tuvaletler ve musluklar kurulamaz. Büyük sebiller üzere su dağıtan yerler kurulamaz” diye yazdı.
Ayasofya’nın beşeriyetin hâlâ ayakta olan, kullanılan ve orjinal yapısıyla korunan en eski mabet olduğuna dikkati çeken Otaylı, özetle şunları kaydetti:
“Hâlihazırda minarelerin onarımı kelam konusu; bu doğrudur. İhmalden ötürü meydana gelebilecek rastgele bir çöküntü ve yıkılma yapıta de ziyan verir. Bu yüzden taş taş yine inşa edilecek. Ağır ziyaretçi vaziyeti ise kabul edilemez. Çünkü mescide çevrildikten sonra buraya gelen kişi sayısının yıllık üç milyon olduğu söyleniyor. Bu sayıya turistler dahil değil.
“Şurası bir gerçek Ayasofya herkesin elini kolu sallayarak geçeceği bir yol değildir. Çünkü altındaki dehlizler, atık ve nem sularını taşıyacak suyolları, havalandırma sistemi bu kadar ziyaretçiyi taşıyacak güçte değil.
“Ayasofya, Müzeler Genel Müdürlüğü için bir gelir kapısı olamaz. Onarımı da Vakıflar’ın bütçesini aşacak kadar yüksek bir meblağ ister. Ziyaretçi sayısına acil müdahale gerekir. Hatta giriş ve görüşleri zorunlu olan sanat tarihçisi, tarihçi, arkeolog üzere bilim insanları, büyük dinler dünyasının temsilcileri, Müslüman dünyanın din adamları, devlet adamları ve memurların oluşturduğu yıllık 20-30 bin kişilik bir kitle bile buranın ziyareti için kalabalık olabilir.
“Ayasofya’da gündelik hayatın içinde tuvaletler ve musluklar kurulamaz. Büyük sebiller üzere su dağıtan yerler kurulamaz. Klasik Osmanlı sebili ile bugünkü tuvaletlerin tükettiği ve sızdırdığı su birebir değildir. İnsanlık 1500 yıldır Ayasofya’ya kısa bir müddet için uğruyor. Def-i hacet için Ayasofya’nın tuvaletlerini kullanmanın akıl kârı yanı yoktur. Her giren sebil ve tuvaletleri kullansa bu binanın altındaki kanalizasyon sistemi bunu nasıl taşıyacak? Düşünülmesi lazım.”
Ortaylı yazısına ayrıyeten, “Aya İrini’de artık konser verilmemelidir, hatta seminer ve konferans yapılması da beklenemez. Aslında Aya İrini’nin çoktan tam onarımla kapatılması gerekirdi” notunu düştü.
Yazının tamamını okumak için .
