Yargımız geçen hafta vicdanları kanatan yeni bir karara imza attı ve Hrant Dink’in katili Ogün Samast’ın tahliyesine hükmetti. Samast şu an 33 yaşında. Yani önünde uzun bir gelecek var. Bu ülkeye gönülden bağlı, yurtsever bir aydını taammüden katletti ve hayatının geri kalan kısmını özgür, hatta kuvvetle mümkün konfor içinde geçirecek.
Bununla birlikte, sıkıntıyı Samast’ın şahsı üzerinden tartışmak da gereksiz. Çünkü bu cinayette kendisi yalnızca bir tetikçi. Asıl sıkıntı onun gerisinde olanlar, ona bu cinayeti işlettirenler ve bugün onun tahliyesine giden yolu açanlar. Münasebetiyle bu noktada temel sorumuz, Rakel Dink’in tabiriyle, “bir bebekten katil yaratan karanlığın” neden aydınlatılamadığı üzerine olmalıdır.
En kolayından şunu düşünelim: Bu cinayetin Samast tarafından tasarlanmadığı, cinayet planının organize bir takımın işi olduğundan kuşkusu olan yok. Pekala o halde, yaşı Samast’a yakın birkaç bireyden diğer kapsamlı biçimde tartışılan, araştırılan neden olmadı? Sistematik cinayetin sistematik art planı neden açığa çıkarılmak istenmedi?
Samast yakalandığında polis karakolunda kaydedilen imajlar neydi pekala? Onun ardını sıvazlayanlar, ona “Aferin aslanım” deyip çay servisi yapanlar, eline bayrak verip onunla hatıra fotoğrafı çektirenlerin kaçına vazifeden el çektirildi? Bunların kaçı şu an vazifede ve AKP iktidarı ile nasıl bir alaka içerisinde? Sanki şu an AKP destekçisi mi bu şahıslar?
Veya Dink ailesi avukatlarının itirazlarına rağmen mahkemenin Samast’a “terör örgütü” yerine “adi örgüt”ten ceza vermesi ve Yargıtay’ın da bunu zamanaşımı gerekçesiyle düşürerek onun az ceza almasını sağlaması sahiden tüzel bir düzenleme midir? Değilse, bu kollayıcı halin sebebi nedir?
Her şey bir tarafa, şimdi üç sene evvel üç gardiyana saldıran, bir gardiyanın boğazına bıçak dayayan bir kişi nasıl oldu da düzgün halden faydalanabildi? Uzman hukukçulara nazaran en az altı sene daha içeride tutulmasının mümkün olmasına rağmen Samast, tutuklu gazetecilerin, muharrirlerin faydalanamadığı şartlı salıvermeden nasıl yararlandı?
Yaşananların şu kısacık özeti bile akıllarda ziyadesiyle soru işareti yaratıyor. İşin aslı şu: Bu kadar değerli, sembolik bir davada alınan bu tahliye kararı rastlantısal değildir. Toplum için sembolik bir davada, tekrar sembolik bir karar çıkmış ve topluma “Bir şey değişmedi, değişmeyecek” bildirisi verilmiştir.
Evet maalesef bir şey değişmiyor. Yıllar geçiyor, hükümetler gelip gidiyor ancak ülkemizde faili meçhuller bitmek bilmiyor. Dün Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Ahmet Taner Kışlalı, sonra Necip Hablemitoğlu, Hrant Dink, daha da sonra Tahir Elçi ve en son Sinan Ateş. İdeolojisi, kimliği fark etmeksizin insanlarımız öldürülüyor, katiller yakalanmıyor ve biz lakin seyredebiliyoruz.
Bunun sebebi aslında açık. Türkiye bir türlü hukuk devleti olamıyor, hukukun egemenliğinin tesis edildiği bir ülke haline gelemiyor. Hukuk devletinin olmadığı yerde de çeteler cirit atıyor ve devlet kurumlarının işleyişine de çomak sokuyor.
Şunu açıkça söz edelim; derin devlet denen bir şey yoktur. Yalnızca hukuksuzluk vardır. Şayet hukuk yoksa orada çeteler kendilerini devlet yerine koyar, kendi çıkarlarını devletin çıkarı üzere gösterir ve kendilerini “devletin derin aklı” üzere pazarlar. Bu çetelere derin devlet demek onlara hak etmedikleri bir ahlaki ve felsefi paye vermektir.
Bizim muhtaçlığımız olan, bizim yerimize karar alacak “derin” görünümlüler değil, yalnızca daha fazla demokrasi ve adalettir. Yaşadıklarımız ümidimizi kırsa da daha fazla demokrasi ve adalet için talepte bulunmaktan vazgeçmemek, devletimizin hukuk devleti unsurlarına bağlı kalması için ısrarcı olmak aslî yurttaşlık vazifemizdir. Zira ülke bizim ve uğraşa devam etmekten diğer seçeneğimiz yok.
