Bildiğimizi sandığımız, lakin boyutlarının bu kadar derin olabileceğini düşünemediğimiz; unutturulan, hakikaten çoğumuzun da unutuverdiği vahim gerçeklerin ayırdına tekrar varınca hem üzüldük hem öfkelendik hem de samimiyetle, uzun uzun alkışladık.
Son 15 yıl boyunca, Avrupa Birliği ülkelerini çok korkutan, yer yer birbirine düşüren mülteciler ve kaçak göçmen personel problemlerine bu derece yavuz ve dürüst bir yaklaşımla eğilen, sergilediği kanıtlanmış gerçeklerin değerine koşut olarak anlatım lisanının sert yalınlığıyla tesir gücü güzelce bilenmiş olan, belgesel-kurgu çeşidini altüst eden bu derece güçlü bir sinema izlemiş olmanın getirdiği sarsıntıyı aşmakta da çok zorlandık. Hatta, “aşmamak mı gerekir sanki?” diye de düşündük…
SÜRPRİZ OLUR…
Yarım yüzyıldır sinemayla içli dışlı geçen sanat ömründe birçok unutulmaz sinemaya imza atmış olan Polonya kökenli usta bayan direktör Agnieszka Holland’ın (1948), bu akşam yapılacak ödül merasiminde Altın Aslan almaması sürpriz sayılır diyenlere katılıyorum. Hatta, bir adım daha ileri giderek şunu söyleyebilirim:
Agnieszka Holland’ın “Yeşil Sınır” (Zielona granica) isimli sinemasıyla en yüksek seviyede ya da özel
bir biçimde onurlandırılmaması, heyetin ağır “sinema suçu” işlediği manasına bile gelebilir!
AB ülkeleri hudutlarında işlenen ağır insanlık kabahatlerini, daha doğrusu insanlığa karşı işlenmiş olan bu tıp affedilemez kabahatlerin dehşetini bir bir sergileyen Agnieszka Holland, 2000’li yılların sinemasında kuşkusuz derin bir iz bırakacak olan bu sinemasıyla, topluma ve insanlık tarihine karşı sorumluluğunun şuurunda olan dimdik sanatçı kimliğiyle önümüzde durmakta.
O İKİ SATIR…
Bugün, Ukrayna savaşı boyunca işlenen savaş ve insanlık cürümlerini memleketler arası mahkemelere taşımak için (ki bunlar çok yanlışsız, gerekli girişimler) mangalda kül bırakmayan ülkeler, kendi kapıları önündeki pisliklerle de hesaplaşmak zorundalar.
“Yeşil Sınır”ın siyah/beyaz son karesine yansıyan iki satır, bu iç hesaplaşmanın ne kadar değerli olduğunu vurgulamak için kâfi. İnsanlık tarihi boyunca kurtulamadığımız ikili standartların dehşet verici özeti, işte bu iki satırlık resmi sayısal bilgilerde somutlaşıyor: “Polonya, son bir buçuk yıl boyunca iki milyon Ukraynalı sığınmacıya kucak açtı. Suriye iç savaşından sonra geçen yıllar boyunca kapatılan, tellerle çevrilen, ordunun ve polisin devriye gezdiği Polonya- Belarus sonundaysa, otuz bin Suriyeli, Afganistanlı, Afrikalı ya da Ortadoğulu sığınmacı öldürüldü.”
Söz konusu otuz bin insanın ve vefattan kurtulan yüz binlerin yaşadıkları cehennemi iki buçuk saat boyunca beyazperdede izledikten sonra, bu sayısal bilgilerin kahredici dehşeti daha da derinleşiyor. Şuurlu olarak faşizmin sistematik vahşeti eşliğinde, göz nazaran göre, bile bile işlenen insanlık cürümlerini unutmamalıyız.
Çifte standartların, her cins manipülasyon ve propagandanın tuzaklarına düşmemek için öteki dermanımız yok.
Her ülkede, başta devleti yönetenler olmak üzere, herkesin geçmişiyle hesaplaşmasının ya da moda tabiriyle helalleşmesinin, ne kadar kıymetli ve kaçınılmaz olduğunu haykırıyor Polonyalı hümanist, aktivist, angaje sinema ustası Agnieszka Holland…
Sesine kulak vermek zorundayız!
