Türkiye’de artık dar ve orta gelirliler için yeni bir konut alabilmek neredeyse hayal. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökce, konut fiyatlarında yaşanan artışın yol açtığı mülksüzleştirmenin, insani bir krize ulaşma boyutunda olduğunu söyledi.
Konut fiyatlarına yönelik bilgilere dikkati çeken Gökce, artan kira ve satış bedellerinin işçilerin mesken sahibi olmasına pürüz olduğunu vurguladı.
Endeksa bilgilerine nazaran, İstanbul’da 100 metrekare konut kira bedelinin ortalama 17.111 lira olduğunu kaydeden Gökce, “Yani taban fiyatlı tüm maaşıyla konut kirasının yalnızca yüzde 67’sini karşılayabiliyor. Ankara’da bu oran yüzde 82, İzmir’de yüzde 75” dedi.
“EMEKÇİ KONUT SAHİBİ OLAMIYOR”
Konut fiyatlarının ve konut kira bedelinin yükselişi nedeniyle, çalışanların işçiler mesken sahibi olamadığını vurgulayan Gökce, “Artan muhtaçlıklar nedeniyle konutlarını satarken, satılan konutları yabancılar yahut aslında birden fazla konutu olan yüksek sermaye sahipleri alıyor. Konut sahipliği oranı bu yüzden 2002 yılındaki yüzde 73 düzeyinden yüzde 56’ya düştü” diye konuştu.
Yetersiz fiyatlar nedeniyle büyükşehirlerde yaşamanın imkansız hale geldiğini kaydeden Gökce, “Ev almak bir tarafa, konut kiralamak bile gitgide imkansız hale geliyor. Bu yüzden İstanbul’dan Anadolu’ya göç hızlanıyor” dedi.
“YAŞANAN KONUT KRİZİNİN İKİ TARAFI VAR”
Üretim ve hizmet bölümü üzere kritik bölümlerde istihdam altında olanların elde ettikleri gelirle geçinemedikleri için diğer kentlere göç ederken, istihdam ve üretim yaratan değerli dallarda de üretimi etkileyecek önemli bir istihdam krizi ile karşı karşıya kalınabileceğini vurgulayan Gökce, şu tabirleri kullandı:
“Büyükşehirlerde yaşanan konut krizinin iki tarafı var. Birincisi üretim ve hizmet kesimi üzere kritik kesimlerde istihdam altında olanlar elde ettikleri gelirle geçinemedikleri için diğer kentlere göç ederken, istihdam ve üretim yaratan kıymetli kesimlerimiz de üretimi etkileyecek önemli bir istihdam krizi ile karşı karşıya kalıyor. Maliyetlerdeki artış enflasyonu ve ortalama hayat masraflarını de arttırdığı ve kamu idaresi hakikat siyasetlerle işçilerin hakkını korumadığı için Türkiye’nin ya üretim gücü ya da rekabet gücü azalıyor. Tıpkı et, süt, yumurta, peynir, zerzevat, meyve bölümlerinde olduğu üzere öbür dallarda de üretim azalmasına bağlı fiyat artışları da önümüzdeki devir bizi bekliyor.”
⚠️Konut satışları düşüyor, konut krizi derinleşiyor.
Yaşadığımız konut krizi artık bekamızı etkileyecek bir insani krize dönüşmek üzere. Peki neden?
📊Önce veriler:
📌 Konut satışları ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,7 oranında düştü.
📌 Buna rağmen… pic.twitter.com/OQrvKJ4hNd
— Dr. Buğra Gökce (@gokcebugra) November 18, 2023
ÇÖZÜM İÇİN NE YAPMALI?
Gökce, “X” hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, tahlil tekliflerini ise şöyle sıraladı:
“Bir müddettir yazıp söylüyoruz. Devletin konut piyasasına akılcı ve bilimsel sistemlerle müdahale etmesi gerekiyor. Bu vakte kadar TOKİ ve Emlak Konut üzere kurumlar lüks konut üretip rant transferi yapmayı toplumsal konut üretmeye tercih ettiler. Halbuki Anayasa’da yer alan konut hakkı devlete nüfus artışına ve gereksinimlere nazaran atacağı adımlarla konut hakkını muhafaza misyonu veriyor. Çok boyutlu, planlı, programlı ve akılcı bir toplumsal konut üretimine muhtaçlığımız var.
Yetkili makamlarda olan karar vericilerin bu tablo karşısında her şeyi bir kenara bırakıp, lokal idarelerle, sivil toplumla iştirakçi, şeffaf süreçlerle eşgüdüm halinde harekete geçerek bir seferberlik ruhuyla hareket etmesini bekliyoruz. Daha vahim bir tablo ortaya çıkmadan tahlilleri bulmak ve uygulamak zorundayız. “
📌 Özellikle emekliler ile güvencesiz iş kollarında çalışanlar için ise barınma krizi daha vahşi. Ne yazık ki her gün artan sayıda yaşlı vatandaşımızın kirasını ödeyemediği için evden çıkartıldığını ulusal basında görüyoruz. Bu artış devam ederse Türkiye evsiz, gidecek yeri de…
— Dr. Buğra Gökce (@gokcebugra) November 18, 2023
