Tarımda ekinlere ve bitkilere ziyan verme potansiyeli bulunan böcekleri yok etmek için kullanılan kimyasal bir zehir olarak tanımlanan ‘pestisit’ sıhhati bozuyor. En çok Adana, Mersin, Manisa, Aydın, Bursa, İzmir, Antalya’da kullanılıyor.
Dünyada yıllık 4 milyon ton pestisit kullanılıyor. Türkiye’de kullanılan pestisit ölçüsünün ise yılda 50 ila 60 bin ton olduğu varsayım ediliyor. Pestisit kullanımının giderek denetimden çıktığına dikkat çeken bilim insanları “Göz nazaran göre zehirleniyoruz. Pestisitlerin yol açtığı tesirler son derece vahim. Agroekolojik yani sağlam ve besleyici besinlerin tabiat dostu usullerle üretilip herkese ulaşabildiği bir besin sistemine ivedilikle geçilmeli” dedi.
Avrupa Birliği Besin Güvenliği Otoritesi’nin (EFSA) yasaklamasına karşın pestisit kullanımı dünyada rekor düzeylere çıktı. Dünyada her yıl 385 milyon pestisit zehirlenmesi hadisesi yaşanıyor, 11 bin kişi hayatını kaybediyor. Son olarak Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından hazırlanan Pestisit Atlası’nda bu bahse dikkat çekildi.
Pestisite ağır maruz kalanlarda kalp, akciğer ya da böbrek yetmezliğinin yaşandığı tabir edilirken, pestisitlerin de tesiriyle parkinson, lösemi, akciğer ve göğüs kanseri, tip2 diyabet, astım, alerji, obezite ve hormon bozukluklarında da dünyada önemli artışların olduğu kaydedildi. Türkiye’de kullanılan pestisitin yaklaşık yüzde 50’sini Adana, Mersin, Manisa, Aydın, Bursa, İzmir ve Antalya vilayetlerinde kullanıldığı belirtildi. Antalya’da 2020’de hektar başına pestisit kullanımı yaklaşık 14 kilogram iken Manisa’da ise 9 kilogram düzeyinde olduğuna dikkat çekildi. Atlasta, Türkiye’de pestisit kullanımını azaltmaya yönelik bir kamusal siyaset uygulanmadığı belirtilirken, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen projeleri pestisit kullanımını azaltacak, iklim krizine direnç oluşturacak, yerelde üretimi ve küçük çiftçiliği odağa koyan agroekolojik bir yaklaşım içermediği ve buna yönelik bir planının da bulunmadığı da yer aldı.
Yüzde 40 arttı
Gıda Mühendisi Dr. Bülent Şık, BirGün’e yaptığı değerlendirmede Türkiye’de 1990 yılında yaklaşık 30 bin ton civarında olan pestisit kullanımının iki katı artış göstererek 2018 yılında 60 bin tona ulaştığını söyledi. Şık “2022’de ise 55 bin ton oldu. Tarımda pestisit kullanımı giderek artıyor, son on yıl içinde Türkiye genelindeki pestisit kullanımı yüzde 40 artış gösterdi” dedi.
Şık, şöyle devam etti: “Türkiye’de kullanılan toplam pestisit ölçüsünün bitkisel üretim yapılan alanlara bölünmesi suretiyle hektar başına kullanılan pestisit ölçüsünün hesaplanması prosedürü, üretimin ağır olduğu bölgelerde pestisit kullanımının fazla olduğunu gözlerden gizliyor.Örneğin Hollanda, Belçika, İtalya ve Portekiz’de yıllık pestisit kullanımının hektar başına 5 kilogramın üzerinde olduğu, 2020’de Türkiye genelinde kullanılan pestisit ölçüsünün ise hektar başına 2,2-2,5 kilogram olduğu ve bu kıymetin AB ülkelerine kıyasla çok düşük olduğu ileri sürülüyor. Fakat bu söz gerçek değil. Yanlışsız bir kıymetlendirme için vilayet bazındaki kullanım ölçülerine baktığımızda, ülke genelinde kullanılan pestisitlerin yaklaşık yüzde 50’sinin Adana, Mersin, Manisa, Aydın, Bursa, İzmir ve Antalya vilayetlerinde kullanıldığını görürüz. Bu kadar yüksek bir kullanım elbette önemli problemler doğurur.”
